vrijdag 9 mei 2014

Familiegeschiedenis : het begin van een loopbaan

Mijn grootvader Anton Fredrik Resida (1900-1948) haalde in 1919 zijn 4e graads onderwijsbevoegdheid



In datzelfde jaar werkte hij als volontair op de lagere school van de African Methodist Episcopal Church. Dit Amerikaanse kerkgenootschap was sinds 1913 actief in Suriname,
De AME was in de vroege 19e eeuw opgericht door Afro-Amerikanen ter verheffing van de zwarte bevolking in de VS van Amerika.


Bron http://www.dbnl.org/

Resida behoorde tot de Evangelische Broedergemeente. Dit in Europa opgerichte zendingsgenootschap richtte zich in Suriname op de geestelijke bevrijding van de Surinaamse slaven, dat wil zeggen bekering tot het christendom.
De EBG gaf nog voor de opheffing van de slavernij onderwijs aan de plantageslaven. Dit was niet altijd naar de zin van de slaveneigenaren, die het liefst te maken hadden met ongeletterde slaven en het onderwijs onder hun slaven zoveel mogelijk tegenwerkten, zoals in 1851 op kamervragen werd toegegeven door de Minister.
Overigens werd de wettelijke leerplicht in Suriname al in 1876 ingevoerd, een kwart eeuw eerder dan in Nederland.

dinsdag 6 mei 2014

Familiegeschiedenis : vergane glorie in Suriname

Tijdens de speurtocht naar het verleden van mijn Surinaamse voorouders ben ik ook veel informatie tegengekomen over het vermogen van het echtpaar Nielo-Elder tussen 1860-1898.

Hieronder geef ik een samenvatting wat er tot nu toe bekend is. 
Als er meer bronnenmateriaal beschikbaar komt zullen deze gegevens mogelijk nog verder aangevuld kunnen worden.


Plantages
William Hendrik Karel Nielo, trouwde in 1860 met Jacoba Prudence Elder.
Hij werd directeur van de houtplantage de Dankbaarheid (Saramacca), eigendom van zijn schoonmoeder  Elisabeth van Bruijning.
Voordien zou Nielo n dienst geweest zijn van het gouvernement en directeur van de koffieplantage Meerzorg (familieoverlevering). Het zou dan gaan om de koffieplantage Nieuw Meerzorg.
J.P.C. Elder was voor 1/24e deel erfgenaam in de koffie- en cacaoplantage Concordia (Saramacca)


Bron Historische Kranten KB

1867 Elisabeth van Bruijning overleed en haar dochter J.P.C. Elder erfde 1/3e aandeel in de Dankbaarheid. 
1887 Plantage de Dankbaarheid werd verkocht.
1888, 1889, 1891 Nielo was ook directeur/beheerder van plantage Peperpot  (Beneden Suriname). Eigenaar was familie Wright.
Zeer waarschijnlijk was Nielo ook al in 1887 directeur van Peperpot, want het huwelijk van zijn dochter Helena met Christiaan Anton Simons in dat jaar, werd gevierd op deze plantage (familieoverlevering)

Huizen in Paramaribo
In 1866 Nielo verkocht het huis en erf aan de Zwartenhovenbrugstraat, N.W. La E, no. 241, O.W. La D, no. 454


1872 Te huur een huis aan de Saramaccastraat N La. E no.21 (eigenaar Caupain). In 1873 werd dit huis geveild. Zeer waarschijnlijk toen gekocht door Nielo.

1887 door notaris A.A. Ter Laag verkocht Princestraat  (Prinsenstraat) N.W, La E. no.261b. Waarschijnlijk toen gekocht door Nielo. (tussen 1868-1887 was hier een winkel van Dennert) Na het overlijden van Nielo werd dit huis in 1892 en 1893 te koop (en te huur ) aangeboden. 
Het pand aan de Princestraat werd omschreven als een groot gebouw. In 1893 vestigde de heer Julius Gemmel hier zijn school

Woensdag 26 november 1873 S. Fernandes, commissionair en auctionair Biedt uit de hand te koop: 
het huis en erf en aan de Pontewerf en Groote Dwarsstraat, La. F No. 203 b. (GAB 25 nov. 1873- KIT
Op 3 october 1874:
Wordt bij inschrijving te koop aangeboden: het Huis en Erf aan de Pontewerf en groote Dwarsstraat bekend order La. F No. 203 b.— De inschrijvingsbilletten worden tot MAANDAG den 5 tot 12 uren fles middags ingewacht en DINGSDAg MORGEN half negen geopend ten zijnen kantore. S. Fernandes, commissionair en auctionair: (GAB october 1874-KIT)
Er staat niet bij wie de woning te koop aanbood, mogelijk gekocht door Nielo-Elder, mogelijk te koop aangeboden.
Hoek Pontewerfstraat en Groote Dwarsstraat N.W. La F. No. 203, onderscheiden in het deel op de hoek als La. F. no. 203a en het overblijvende deel als La. F. no. 203b. in 1896 afgezien van het recht van naasting op het deel genummerd La. F. no.203b gelegen aan de Groote Dwarsstraat door verkoop.

Een andere woning aan de Pontewerfstraat en Groote Dwarsstraat zeer waarschijnlijk uit de erfenis van de ouders van J.P.C. Elder (woonden in 1842 aan de Groote Dwarsstraat, en in 1863 woonde E. van Bruijning aan de Pontewerfstraat). Ook haar broer W.J. Elder bezat een woning aan de Pontewerfstraat, die hij in 1889 gedwongen moest verkopen. Dit huis had echter een ander adres.


Heerenstraat N.W. La. A. no. 48 O.W. La. A No. 16.
De Notaris E. A. CABELL zal op den 16n. OCTOBER a. s. in veiling brengen : het ERF met GEBOUWEN aan de Heerenstraat, N. W. La. No. 48 , O. W. La. A No. 14/79, toebehoorende den heer J. B. OEVER. Paramaribo , 18 September 1882.
 Zeer waarschijnlijk toen door Nielo gekocht.
Wordt door notaris A.A. Ter Laag te koop aangeboden op 24 april 1893


bron: www.delpher.nl
 
Na het overlijden van J.P.C. Nielo-Elder in 1898 werden de hieronder genoemde bezittingen te koop aangeboden:
1898 notaris A.A. ter Laag zal publiek verkopen: 
uit Nalatenschap wed. Nielo-Elder
Erf met gebouwen Saramaccastraat La. E. no 21. : Grote woning, met erfwoningen, die tezamen met de werf aan huur ongeveer fl. 120 ‘s-maands opbrengen
Erf met gebouwen ad Princestraat N.W. La E, no. 261b, maandelijkse huur ruim fl 40,-
Het erf met gebouwen hoek Pontewerfstraat N.W. La. F. No. 203a
1/24e onverdeelde aandeel in de welbekende cacaoplantage Concordia c.a in Beneden Saramacca


Bron Historische Kranten KB


W.H.K. Nielo in de Lijst van Kiesgerechtigden vanaf 1870:
1870 aangeslagen voor fl 44,
Idem t/m 1873
In 1874 niet in de lijst
1875 wel,  aangeslagen voor fl.93,-
1876 en 1877 niet in de lijst
1878 wel, aangeslagen voor fl 136,97
1879 niet in de lijst
1880 aangeslagen voor  fl 77,79
1881 niet in de lijst
1883 aangeslagen voor  fl. 116,46
1884 aangeslagen  voor fl. 97.46
1885 aangeslagen voor  fl. 90,46
1886 aangeslagen voor fl. 119,53
1887 aangeslagen voor fl. 112,10
1888 en 1889 niet in de lijst
1890 aangeslagen voor fl. 87,77


Samengevat had  het echtpaar Nielo-Elder inkomen uit:
- verhuur van  huizen, erfwoningen, en een scheepswerf
- verkoop van producten in de Saramaccastraat, 
- salaris als directeur/beheerder van plantages, 
- aandelen in plantages.

Uit de familieverhalen blijkt dat ze er goed van konden leven, de basis bleek na het overlijden van de heer Nielo echter wankel.  Nielo zat in de lagere regionen van de belastingaanslag, als je dit vergelijkt met diversen die aanslagen kregen van vele honderden guldens of zelfs boven de 1000 gulden. Nielo was misschien vermogend, maar zeker niet superrijk. Na zijn overlijden moest zijn weduwe onroerend goed verkopen, waarschijnlijk om schulden en belastingen te kunnen betalen. De rest van het bezit werd na haar overlijden door haar erfgenamen verkocht.
Kennelijk moest het echtpaar Nielo-Elder ook financieel toeleggen op hun schoonzoon Christiaan Anton Simons, want zoon Harrie kondigde na het overlijden van zijn moeder in 1898 in een krantenadvertentie een brochure aan, over de houding van Christiaan Anton tegenover zijn schoonouders in geldzaken.
Twee dochters van het echtpaar Nielo-Elder bleven jaren later na het overlijden van hun echtgenoten H.M. Simons in 1906 en C.A. Simons in 1912 in armoedige omstandigheden achter.



Bronnen: