Van slaaf tot elite

In de Burgerlijke Stand van het Gelders Archief  vindt men enkele overlijdensakten van Afrikanen, overleden respectievelijk in Harderwijk en Arnhem

Louis Carré
Ko Bus
Nn Valentijn



Bron Gelders Archief

In de 19e eeuw (1831-1872) ronselde de Nederlandse overheid buitenlandse soldaten voor het KNIL, waaronder ook Afrikanen. Door demografische oorzaken (oa het verlies van België) kon men het leger niet op peil houden met Nederlanders. Verder wilde vanwege twijfel aan hun loyaliteit men niet teveel Indische inlanders in het leger. Afrikanen werden geacht de tropische omstandigheden beter te verdragen dan Europeanen. De Nederlanders kochten Afrikaanse slaven vrij en verscheepten ze van Ghana naar Nederlands Indië. In totaal ging het om zo'n 3000 mannen.

De reis naar en van Nederlands-Indië ging via het Koloniaal Werfdepot in Harderwijk




Bron www.delpher.nl

In de kranten van de 19e eeuw is de nodige informatie te vinden over de Afrikanen in Nederlands-Indië. Diverse Zwarte Hollanders hebben zich in hun krijgsdienst onderscheiden door hun plichtsbetrachting en moed.

Bron www.delpher.nl




 

Bron www.delpher.nl

Deze Afrikanen hadden dezelfde arbeidsvoorwaarden en status als Europese (lees blanke) soldaten en stonden in de hiërarchie boven de inlanders. Ze werden de Orang Blanda Itam genoemd, de Zwarte Hollanders. Na afloop van de diensttijd konden deze Afrikanen op kosten van de Nederlandse staat terugkeren. Maar er bleven ook verschillende Afrikanen in Indië. Hun nakomelingen die zich deels vermengden met inlanders hadden een hoge sociale status. De mannelijke nakomelingen dienden ook in het Nederlandsch-Indische Leger.
Wat een tegenstelling met de West-Indische koloniën waar de regel gold: hoe donkerder de huid, hoe lager de sociale status.

Familiegeschiedenis : weer een klein stapje verder

Onlangs kreeg ik via familie de (mondelinge) informatie toegespeeld, dat mijn overgrootmoeder Frederika Marengo (ovl. 1 maart 1933) een dochter was van Alphonse Marengo.
In de database "Suriname en Nederlandse Antillen: Vrijverklaarde slaven (Emancipatie in West-Indië 1863) www.gahetna.nl staan de volgende gegevens. 

Voornaam Alphonse
Achternaam Marengo
Slavennaam Johannes
Geslacht man
Leeftijd 9
Beroep In het woonhuis
Godsdienst RC
Plaats plantage De Vier Kinderen
Verblijfplaats De Vier Kinderen
Provincie plantage Boven Para
Borderelnummer PL114
Opmerkingen Zoon van Amarantha Marengo; geboortejaar 1854. Blijkens borderel geboortejaar 1851; blijkens borderel slavennaam Johannis

Zijn moeder was Amarantha, geboren in 1818.

Voornaam Amarantha
Achternaam Marengo
Slavennaam Amarantha
Geslacht vrouw
Leeftijd 45
Beroep Draagster
Godsdienst Oningevuld
Plaats plantage De Vier Kinderen
Verblijfplaats De Vier Kinderen
Provincie plantage Boven Para
Borderelnummer PL114
Opmerkingen Zuster van Philip Marengo, Julius Marengo en Johanna Marengo; geboortejaar 1818

Volgens de volkstelling van 1921 zou Frederika in 1877 zijn geboren.
Frederika stierf op 1 maart 1933, 61 jaar oud. Volgens deze bron zou zij in 1872 zijn geboren. Haar vader zou dan 18 jaar oud zijn geweest.
In de Surinaamse volkstelling van 1921 wordt Alphonse Marengo niet genoemd, dus was hij voor 1921 overleden.
Er is nog nader onderzoek nodig in de Burgelijke Stand van Suriname om de relatie tussen Frederika en Alphonse te verifiëren

Overlijden van Frederika Marengo op 1 maart 1933
Bron: www.delpher.nl